Please click here to leave an anniversary message (in any language you choose). You do not need to be a member of Lowlands-L to do so. In fact, we would be more than thrilled to receive messages from anyone. Click here to read what others have written so far.
What’s with this “Wren” thing?
The oldest extant version of the fable
we
are presenting here appeared in 1913 in the first volume of a two-volume anthology
of Low
Saxon folktales (Plattdeutsche
Volksmärchen “Low German Folktales”)
collected by Wilhelm Wisser (1843–1935). Read
more ...
Af
un an kümmt een uut egene Stücken bi us an, de keen Maat vun Lowlands-L un liekers
mit Hart un Seel bi düt Projekt mitmaakt. So een is Gerhard Willers, de in Ollenborg
wahnt un för us de lütte Fabel up Kölsch, up Noordollenborgsch, up Willemshavener
Missingsch un up Saterfreessch œversett hett. Gerd, as wi em nömen dröfft, is ’n Spraken-Fan,
so as mennig een mank us dat is. Ünnen stellt he sik as „featured guest“ vör.
Wi dankt Di, Gerd, ook Dien Fro Renate, Dien Dochter Heike un Dien Swegersœhn
Axel, de bi de Saak mithulpen hebbt. Wieder ünnen stellt Gerd sik nu sülven vör.
Every now and
then someone comes along who goes all out in volunteering for participation
in our anniversary project without
being a member of Lowlands-L. One such person is Gerhard Willers of Oldenburg
in Lower Saxony, Germany. Gerd, as we may call him, translated the fable into
Cologne Ripuarian, North Oldenburg Low Saxon, Wilhelmshaven Missingsch and
Sater Frisian. Thanks a lot, Gerd, also your wife Renate, your daughter Heike
and your son-in-law Axel who helped you with the project.
Below, Gerd introduced himself in Low
Saxon. He explains that he is 72 years of age, is married and has two daughters
who are still living in the
Rhineland where he and his wife lived for quite a few years until Gerd’s homesickness
caused them to move back to his native Northern Germany. His parents were
native Low Saxon speakers but didn’t teach it to him since at the time it
was common
to believe that knowing Low Saxon would spoil children’s “High” German. Gerd
eventually learned it from his aunt and uncle in Oldenburg where he had been
sent to be safe from the bombing of the final years of World War II. This may
have helped him in excelling in English classes back in his native Wilhelmshaven.
He couldn’t get enough of foreign language, studying French and Esperanto.
Later he joined the military and then rubbed shoulders with American service
personnel in Bavaria and then attended English-only military school to study
communication. After his service he worked for thirty years as a civilian foreign
language assistant for the language service of the German Federal Armed Forces translating texts between English and German.
Meanwhile retired, Gerd has time to devote to his eclectic language hobby, a
little more time than he would like since he had to give up his beloved hiking
due to Parkinson’s disease. He considers himself able to carry conversations in French,
Spanish, Portuguese, Italian,
Dutch,
Danish
and
Sater
Frisian,
and
he believes
that
his trilingual
start in life (German, Missingsch and Low Saxon) helped him to linguistically
excel later in life.
Reinhard
(“Ron”) F. Hahn
Ek
bün 72 Jahr oold, verheiraat mit miene Fro Renate un heff 2 uutwussene Döchter,
Heike un Anke, de in’t Rheinland bläven sünd. Ek schrief „bläven sünd“, wiel
ook miene Fro un ek dar van 1963 bit 1970 (Mechernich/Eifel) un denn woller
van 1976 bit 1994 (Köln) wahnt hebbt. Aber mien Lengen (= Sehnsucht) na Norddüütschland
wurr ümmer grötter un grötter, un na mien Pensioneern holl mie dar nix mehr.
Ek bün in Rüstringen up de Welt kamen, dat weer van 1911 bit 1937 dat ollenborgsche
Deel un Wüllemshaben dat preusische Deel van de Jadestadt, de sik 1937 unner
den Namen „Wilhelmshaven“ woller vereent hebbt. Den Naam „Rüstringen „ harrn
de tostänndigen Stadtbeamten van den olen freeschen Gau Rüstringen övernamen.
In Wüllemshaben bün ik denn ook eersmal upwussen.
De Mudderspraak van mien Vadder un miene Mudder weer ollenborger Platt. Aber
se weern bang, dat mie dat Platt mien Hoochdüütsch verdarven kunn, un darum
snackden se bloot Hoochdüütsch mit mie. As dat in de lesden Kriegsjahrn mit
dat Bombardemang van Wüllemshaben ümmer slimmer wurr, dar hett miene Mudder
mie na mien Unkel un Tante na Ollenborg schickt. Dar fullen so good as kiene
Bommen. Mien Vadder weer in de Tied in’n Krieg in Frankriek un miene Mudder
muss in’ne Rüstungsinnustrie arbeiden. Dusse Unkel un Tante in Ollenborg snackden
ook Hoochdüütsch mit mie, aber namiddags na de School un bisunners sonndags
weer ek bi een annern Unkel un Tante in Ohmstede, een ländliken Deel van Ollenborg.
Dar harrn se een lüttjen Buurnhof, un dar heff ek dan bi’t Spälen mit miene
Vettern unannere Buurnkinner perfekt Platt leert. Dar weer ek ungefähr 7 bit
9 Jahr oold. As de Krieg to Enn weer, wahnde ek woller in Wüllemshaben un gung
na de Volksschool un later denn na de Middelschool. Dar weer ek, villicht wegen
mien Plattdüütsch,
mit noch een annern Schoolkameraden een van de Klassenbesten in engelsch. Wie
leerden ook noch franzöösch, aber dat weer freewillich. För de meisten Schöler
weer dat al meer as genog, aber för mie nich. Abends heff ek in de Tied in
de VHS ook noch spaansch leert. Un in’n Sülfsstudium heff ek mie denn ook noch
Esperanto bibrocht un weer denn ook Maat in den Düütschen Esperanto-Bund un
darmit ook Maat in den Weltesperanto-Bund. Aber ook in Geografie weer ek bannig
good. Miene Klassenkameraden nöömden mie „Papst“, aber nich weil ek so fraam
weer oder weil ek so wöördefull dar langs gung, nee, weil ek so allwissend
weer, so sään se, aber se harrn wol allwissend mit unfehlbar verwesselt. Man
mutt nich vergäten, wie weern bald all Prostestanten.
Van 1956 bit 1959 weer ek Suldaat bi de nee-e
düütsche Bundswehr. Ek wull wegen mien good Engelsch geern in een internationalen
NATO-Stab, aber dat het nich
klappt. Darför schickden se mie mit ganz wenige düütsche Suldaten to den damals
rein amerikanischen Flegerhorst Landsberg/Oberbayern. Wie schullen de Amerikaners
so bilütschen aflösen. De Deenst- un ook de Umgangsspraak weer engelsch. De
Militärschool för dat Fack „Communications“ (düütsch: „Fernmelde“) weer in
Kaufbeuren/Allgäu/Bayern. De Unnerricht, de Schoolmesters, de Fackböker un
Vöörschriften weern in engelsch. Na düsse Tiled weer ek noch in Fassberg/Ostheide/Neddersassen.
Na miene Suldatentied wahnde ek woller in Wüllemshaben bi miene Mudder. Mien
Vadder weer kort nadeem he uut de Kriegsgefangenschup ruut, un
woller to Huus weer, 1947 sturven, un miene Mudder kunn mien Uutbillen as Översätter
up so’ne van’n Staat anerkante Dolmetscherschool nich betalen, un darum heff
ek so’ne private Sprakenschool besöcht. Dar sünd wie in engelsch un spaansch uutbildt
wurrn. Darmit heff ek mie driest as Zivilangestellte bi den Sprakendeenst van
de Bundswehr meldt . Weil mien Engelsch för dat Översetten van technische un
wetensschaplike Texte nich good genooch weer, druff ek mie bloot Frömdsprakenassistent
nömen. In düssen Sprakendeenst heff ek aber ook een theoretisch Uutbillen as
Lexikograaf un Sprakenschoolmester för engelsch mitmaakt. För düssen Deenst
heff ek över 30 Jahr arbeidt. In de Tied hett mie de düütsche Staat na Ollenborg,
Mannheim, Mechernich/Eeifel, Rendsborg/Sleswig-Hosteen, Kalkar/Nedderrhien
un Köln schickt.
Nu bün ek Rentner, un heff vääl Tied för miene
Hobbies, dat sünd: Spraken (Minnerheiten- un Regionaalspraken in Europa) un
dat Sammeln van Spraakböker
un Spraakkurse. Ek heff ungefähr 40 darvan, un van de lütschen „Kauderwelsch“-Böker,
van den Reise Know-How Verlag heff ek sogaar 90 Bände, darunner sockse „Perlen“
as Sioux, Lakota, Aztekisch (Nahuatl), Tamaschek (Tuarek), Kapverdisch (Kiriolu),
un so wieter. Un denn heff ek noch 35 Bibeln in 25 Spraken. Annere Hobbies
sünd Geografie, Völkerkunne, aber ook Sauna, Radturen maken un Vagels beobachten.
Mien leefst Hobbie buten an de Luft weer (siet ungefähr 1947) Wannern, aber
dat is nu siet 2006 wegen Parkinson uut. Dat deit mie bannig, bannig leed,
aber darför kann ek jo noch good radföhrn, un dar bün ek Gott bannig dankbaar
för!
PS. Näven Düütsch, Neddersassisch, Wülllemshaben
Missingsch kann oder kunn ek ‘ne Konversaschoon över eenfache Themen in düsse
Spraken föhrn: franzöösch,
spaansch, portugiesch, italieensch, hollandsch, deensch, saterfreesch. Wenn
ek segg … “kunn ek föhrn“, denn heet dat nich, dat ek darvan allens vergäten
heff, man, dat ek bloot ’n paar Wäken bruuk, um woller rintokamen. In katalaansch
un rumeensch bün ek nich ganz so wiet, aber dar heff ek en goden Grundwoortschatz.
Wenn ek nu noch de Spraken uptellen do, wor ek mal so’n bäten rinkäken (oder
„rinschnuppert“) heff, as dat in „needüütsch“ so fein heet, denn kaamt dar
noch so ungefähr 18 Spraken darto, sodat dat ungefähr 32 Spraken gifft, worvan
ek seggen kann, dat ek darmit mal mehr oder mal minner „Kontakt“ mit harrt
heff, dat heet so bit Lektion 3 oder 5 in een Kurs oder Lehrbook. Ganz anners
as use grote Sprakenfreak Ron antwoort ek geern up de Fraag “Wovääl Spraken
snackt Se denn?“ Aber bi mie is dat jo ook wat anners. Ek bün jo nich in eerste
Stee een Linguist,
man een Sammler. Ek wull mien Läven lang polyglott wään, wenn ook bloot „auf
niedrigem Niveau“ as dat bi de Medien un Behörden so nöömt ward. Un nu draff
ek dat. Fröher druff ek dat nich, anners harrn miene Basen bi de Bundswehr
seggt: „Nu höört Se mal up mit Ehre Verzettellee un konzentreert sik läver
up dat technische Engelsch. Dar mööt Se noch ’ne Masse dartolehrn.“ Dat ek
so good Spraken lehrn kann, föhr ek up miene fröhe Tweesprachigkeit, düütsch,
neddersassisch terüüg, oder schull ek seggen „Dreesprachigkeit, düütsch, neddersassisch,
Missingsch“, leve Ron, leve Leeglands-Lü?