Grote Harold Van Börk

(A traditional story retold in Drenthe Low Saxon)

dör Arend Victorie, ’t Oogeveene (Hoogeveen), Nederland (Netherlands), 2008
Üm’eschreven dör Reinhard F. Hahn

 Is al Aovend, ’t löpp tegen Twäedüüster en Grote Harold schöff wat mit sien Futen dör de Bladern op de Toppiesbarg en sitt voll mit Prackesaties. „Grote Harold“ wordt hej in ’t Dörp en wied daor büten enüümt, ümdat hej well twäi Koppen groter is dann de andere Keerls üt de Streek. Hej däinkt an Manne en kann soduunde sien Gedachten niet mehr bej sien Wark holden … ’t Is dann ok gien Wonder, dat de Schaopen, die hej onder sien Hude ekregen heff, al een hiel Ende de Häide op’edwaalt bint. Nee, de Gedachten van Grote Harold bint bej Manne. Sien Gedachten waren regelmaotig bej Manne, ok wanneer hej hör in ’t Dörp tegen quamm, dann künn hej sien Ogen niet van hör ofholden. Der quamen dann van die Uurgefühlns bej hüm naor baoven. En vanmörgen quamm Manne naor hüm tu op de Häide. Waorümme komp dat verflüükte Wicht dann ok de Häide op. Sej heff der ümme fraogt … Ja, sej heff der verdomme ümme fraogt mit hör wülpse Gedu’, nett een loopse Tefe, die ümme de Rekel tu dräit. ’t Gatt in de Wind en mar lonken. Nau, nau wett se’ ’t … Ja, seker, ik hebb hör eslaone, maor sej wall ja niet lüüstern … Düs he’ ’k hör eslaone … Sej heff te lüüstern … Sej wall ’t toch sölf … Dann mütt sej niet so tegensparteln as ’t gebören gieht … ” Verschörde Kleren en Bluut, sien Handen onder ’t Bluut, wat üt hör Mond en Nœse stroomde. Hör sachte Janken, wat amper baoven sien Gekrœn üt künn komen, mœk hüm wuust … „Niet meer janken. … Hold u de Kopp …! Hold u de Kopp, segg ik!“ En Grote Harold kneep, kneep so hard mit sien grote Handen, dat er wat knappte in dat slanke Halsie van Manne … Sej lagg hiel stille, mit grote Ogen, die Angst ütstrahlden en een Mond, waor as de Piene nog op te lesen was … „Weg, ie mütt weg … Ik wüll u hier niet bej mej holden … Nee, ik mütt u quiet … Kiek mej niet so an … Ie hebbt der toch sölf ümme efraogt … Oh, Gott! Sej heff der toch sölf ümme efraogt …!“ Traonen loopt Grote Harold aover de Wangen. „Guut. Ie gaoht niet weg. Dann gaoh ’k well … A’ ’k vanaovend terogge kome in ’t Dörp, dann du ’k hiel gewohn, nett as of der nix an de Hand is. Gien Mäense, die as mej mit u esiene heff, allent Gott en de Düvel weet der van …“

’t Löpp tegen Twäedüüster, en Grote Harold sitt onder de Bomen op de Toppiesbarg … „Waor is Manne … ?“ Harold schrickt op üt sien Prackesaties en keek op. Naost hüm sitt een Mannspersoon … „Waor is Manne …“ wörd för de twäede Kehr efraogt …“ „Ik kenn gien Manne …“ röpp Harold verschrickt. „Is ’t Bluut, wat aj an uun Handen en in uun Kleren hebbt sitten, dann niet van Manne?“ fröig de Mannspersoon. „Wie bin ie, Gott …?“ fröig Harold, en hej begünnt angstig te worden. De Persoon gaff daor gien Antwoord op … „O Heer, ik hebb sündigt, ik weet ’t.“ jammert Harold, „Bluutsünde kleeft an mien Handen en sitt in mien Kleren …!“ Harold trillt as een Rüsse. „Laot Gott der büten. Die wüll hier nix mit te maken hebben. Bluut kleeft an uun Handen. Ja, Moordenaar, verkrachter. Ik ben ’t, de Düvel, die u komp halen. eöwig sü’ j’ branden in ’t Fagefüür, bewüsst van de Piene, die j’ een ander an’edaone hebbt …“ Nao disse Woorden gieht de Düvel staohn, en hej wes naor een Iekenboom, waor as an ien van de Tacken een Tau hangt mit de Lüsse der al in. „Kiek, uun enkele Räis’ hangt al klaor. Maak daor Gebrüük van! ’t Sall u de Piene van ’t Vierendelen besparen … Sörg der för, da’ j’ vollduunde Geld bej u hebbt, ümme de Fährmann te betalen … Anders blie’ j’ vör eöwig hier aover de Häide spoken.“ ’t Waren de Düvel sien leste Woorden. En so, as hej ekomen is, gieht hej ok weer weg, opgaohnd in de Mist, die ümme de Toppiesbarg hen begünnt te dwarreln … ’t Bint de Nevelhexen, die Grote Harold, die aovend in Twäedüüster ’t Tau ümme sien Necke sieht duun. ’t Volk heff hüm de andere Dag efünden, bejna gelieke mit Manne … Naost hüm lagg de Haorspelde, waormit Manne hör blonde Haor bej mekaar höllt … Die mütt hüm op de iene of andere Maniere in sien Böis blieven steken wesen en is tiedens ’t Verhangen op de Grond efallen. Waor as hej hüng, daor is Grote Harold ok begraven. Sölfmoordenaars, die wœrden niet in gewäide Grond begraven … ’t Volk heff hüm iene Dükaat in de Mond estoppt, sodat hej de Fährmann för sien Aovertocht künn betalen. Spokerej op de Häide, daor müss ’t Volk van Börk nix van hebben …
 

De Rœs’ van Börk

“Hunebed bij Tarloo” dœr Taco Mesdag (1829–1902)

n de Tied van Picardt – 17. Eeu – gelœfde ’t Volk stee’fast an ’t Bestaon van Rœsen, en disse geletterde Mann beweerde sölfs in sejn 22 Geschriften, dat de Hünebedden indertied dör Rœsen waren ebaud. Vœl Mäensen hebbt dit in latere Jaohren vor waohr an’enœmen. ’t Verhaal gieht, dat het Geraamte van een Rœs’ is op’egraven op de Oostäinder Ess, noord-oostelejk van Westerbörk bej de „Toppiesbarg“. Picardt schreef hieraover met grote Overtüging. Sej hebbt in Westerbörk evenwell konstateert, dat ’t bej de Topjesberg op’egraven Gebiente afkomstig mütt wesen van een froggere Schaopherder, die noch al groot was üt’efallen. Hej süll sich daor van ’t Leven hebben berooft en op de sölfde Plecke ok begraven. Ferder segg ’t Verhaal, dat ’t Gebiente, ümdat ’t toch well van een seltsame Grote was, wörde op’egraven en een Tied lang tentoon’estellt ten Hüse van de Schülte Nijssingh.