Drempels un Tegels vun't Neddersassische
(Nedderdüütsche, Plattdüütsche) Bausteine des Niedersächsischen (Niederdeutschen, Plattdeutschen) Hilfsverben |
Hilfsverben werden im Zusammenhang mit Hauptverben gebraucht. Das Hilfsverb wird flektiert, und das Hauptverb wird in der Infinitivform gebraucht. (Man kann das ,,Hilfsverb'' auch als das Hauptverb und das ,,Hauptverb'' als ein von einem Verb hergeleitetes Substantiv sehen.) Beispielsweise:
He kann good singen. 'Er kann gut singen.' (Hilfsverb könen, Hauptverb singen)
Ik mag nich singen. 'Ich mag nicht singen.' (Hilfsverb mögen, Hauptverb singen)
Alle niedersächsischen (niederdeutschen) Verben sind stark:
/heb-/ ~ /hev-/ 'haben' /dörv-/ 'dürfen'
Gegenwart Präteritum Perfekt Gegenwart Präteritum Perfekt Infinitive: hebben
dörven
ik heff harr heff ... hatt dörf ~ dröff dörf ~ dröff heff ... dörft ~ dröfft du
hes(t) ha(r)rs(t) hes(t) ... hatt dörf(t) ~ dröff(t) dörf(t) ~ dröff(t) hes(t) ... dörft ~ dröfft he / se / dat
hett harr hett ... hatt dörf ~ dröff dörf ~ dröff hett ... dörft ~ dröfft Se / wi / ji / se
hebbt ~ hebben harr(e)n hebbt ~ hebben ... hatt dörft ~ dörven ~ dröfft ~ dröffen dörven ~ dröffen hebbt ~ hebben ... dörft ~ dröfft
/köön-/ 'können'
/möög-/ 'mögen'
Gegenwart Präteritum Perfekt Gegenwart Präteritum Perfekt Infinitive: könen
mögen
ik kann kunn heff ... kunnt mag much heff ... mucht du
kanns(t) kunns(t) hes(t) ... kunnt mags(t) muchs(t) hes(t) ... mucht he / se / dat
kann kunn hett ... kunnt mag much hett ... mucht Se / wi / ji / se
köönt ~ könen kunnen hebbt ~ hebben ... kunnt möögt ~ mögen muchen hebbt ~ hebben ... mucht
/mööt-/ 'müssen'
/Sööl-/ ~ /sööl/ ~ /Sül-/ ~ /sül-/ 'sollen' ('werden')
Gegenwart Präteritum Perfekt Gegenwart Präteritum Perfekt Infinitive: möten
s(ch)ölen ~ s(ch)ööln ~ schüll(e)n
ik mutt ~ mööt müss ~ müß heff ... müss(t) ~ müß(t) s(ch)all s(ch)ull heff ... s(ch)ullt du
mu(tt)s(t) müss(t) ~ müß(t) hes(t) ... müss(t) ~ müß(t) s(ch)a(ll)s(t) s(ch)u(ll)s(t) hes(t) ... s(ch)ullt he / se / dat
mutt müss ~ müß hett ... müss(t) ~ müß(t) s(ch)all s(ch)ull hett ... s(ch)ullt Se / wi / ji / se
mööt ~ möten müssen hebbt ~ hebben ... müss(t) ~ müß(t) s(ch)üllt ~ s(ch)üll(e)n ~ s(ch)öölt ~ s(ch)ölen ~ s(ch)ööln s(ch)ull(e)n hebbt ~ hebben ... s(ch)ullt
/war(d)-/ 'werden'
/veez-/ ~ /zii-/ 'sein'
Gegenwart Präteritum Perfekt Gegenwart Präteritum Perfekt Infinitive: warden ~ warr(e)n
wesen ~ sien
ik war(r)(d) wöör -- bün weer ~ was bün ... west ~ wesen du
war(r)(d)s(t) wöörs(t) -- büs(t) weers(t) büs(t) ... west ~ wesen he / se / dat
war(r)(d)t wöör -- is weer ~ was is ... west ~ wesen Se / wi / ji / se
war(r)(d/t) ~ war(r)(d)(e)n wörden ~ wöörn -- sünd weren ~ weern sünd ... west ~ wesen
/wil-/ ~ /wül-/ 'wollen'
Gegenwart Präteritum Perfekt Infinitive: will(e)n ~ wüll(e)n
ik will wöör heff ... wullt du
wi(ll)s(t) wöörs(t) hes(t) ... wullt he / se / dat
will wöör hett ... wullt Se / wi / ji / se
willt ~ wüllt ~ wüll(e)n wüllt ~ wullt ~ wüll(e)n ~ wull(e)n hebbt ~ hebben ... wullt
© 1997-2006, Reinhard "Ron" F. Hahn. All rights reserved.